Sabtu, Juli 27, 2024

Kaba Sutan Manangkerang (Bag 1)

More articles

History,metrotalenta.online–Kapa lalito dari hulu,
Kapompong ule’ dalam capo,
Kaba barito rang dahulu,
Kò’ bohong kami ta’ sato.

Tambilang dibawah langsè’,
Tasisi’ dibawa lantai,
Dibilang sado nan dape’,
Nan tingga untua’ nan pandai.

Dari Japun handa’ ka Japun,
Cino bamuè’ pacah balah,
Ampun, baribu kali ampun,
Minta’ tóbat kapado Allah.

Arab nan dari Minangkabau
Minun saróbat dalam padi, Katölah banya’ nan talampau,
Minta’ tóbat kapado Nabi.

Urang gurun mandikan ana’,
Mandi batimbo buluăh rótan,
Minta ampun sayo di nan banya’,
Antah tasabui’ di nan bukan.

Sarang bingkudu le rang paga,
Ko’ jalai Cubada’ kacie’,
Sarang panghulu aco’ gawa,
Jangankan sayo rang lé kacie’.

Halaukan kabau ka pabue’,
Tarie’ baja’ diatèh banda,
Kalau nan gawa tapabuè’,
Asa de’ tuan pado nan bana.

Tanjuang Saba köto dahulu,
Pauah dihadang Kötö Tangah,
Sabakan kato nan dahulu,
Na’ jan manjadi parang manah.

Tabi’ lah bintang kacie’ kacie’,
Tumbuah manyisi’ awan Judah,
Dicari curatie’ matie’,
Satahun parang tida’ sudah.

Sugilanda’ suntieng Tanalam,
Harun nan baun rumpui’ manih,
Harilah larui’ tanga malam,
Paparan tida’ kunjuang habih.

Ukiekan kami saruang badiě,
Panimba’ laui’ baharullah.
Ambie’kan kami hukun adiě,
Pananti hukun Kitabullah..

Dicancang cancang tigo cancang,
Ditingkè’ tangah tigo tingkè’,
Dirantang rundieng ka panjang,
Elo’ dipunta na’ nyo singkè’.

Panjai’ patah patian,
Panjai’ jarun bakasumbo,
Sungguah batuka bukan lain,
Sungguah batimbang itu juo.

Kapa lalitó dari tangah,
Takilè’ takilau balun,
Kaba barito nan didanga,
Maliè’ manyilau balun.

Antahkoh io, antahkoh tida’, takalo ninie’ kuléko, takalo musin dahulu, samasó urang tuo-tuo, barito sampai pado kami, curaian tingga musin kini, kami nan utang mangatökan.

Samaső déwasó itu, samaso urang tuo-tuo, barito nan kami danga, sawah tèlèang Cinangkie’ Tinggi, Tarata’ Buki’ Manjuto, Lilitan Kayu Marundun. Anak rang Sungai Jaruai, Cinangkie’ nan pangka tanah, Talago Padang Balimbieng, Batang Imang jo Batuang Gugua’, Marimang dan Kötö Tuo.

Saangke’ samusin itu, jalan Payo baru baturui’, Banda Padang baru rami, maso gaduăng di Limau Manih, titihan di Ujuang Karang ; maso bapondo’ di pabayan. Saangkè’ samusin itu, kasah harago tigo tali, ipuah barago limo kupang, kasumbo makanan kudo, kain gadang kapupuă’ api. Saangke’ samusin itu, Inggirih di Pulau Dama, Ulando di Pulau Pisang, balun bacupa’ jan bagantang, balun babarih babalabeh, joko’ bungka balun piawai, ba’a nan katuju di rang manggaleh.

Kaba baralieh hanyo lai.
Saangke’ samaso itu, jalan Payo lah rang turui’, taluă’ banamo Tanjuang Paku, Tanjuäng bagala si Tandikat, Padang banamo Padang Kumuă, sawah gurun Padang Malayu. Saangkè’ samasõ itu, ko’ Solo’ balun banamo, hanyo banamo Rimbo Jilatang, bagala Babang Taranjua, ditangah Gugua’ Mahalintang. Haru sabatang tangah kötö, sinan rang mudo main tari, sinan rajo main sumpitan, sinan pandéka main padang, sinan rang gadang main catuă, sinan nan pandai main coki, sinan nan cadie’ main hukun: bagala Jorong pacaturan; sakarang kini ado juo.

Kaba baralieh hanyo lai..
Di dalam jorong kampuăng dalam, didalam Ula’ Tanjuang Medan.

Dikare’ kare’ paduo
Dibalah kayu patana’,
Mulönyo larèh kabaduo,
Babantah urang badunsana’.

Dibalah kayu ka patana’,
Dihélo hélo tanam lado,
Babantah urang badunsana’,
Surang jadi lareh Caniago

Dihélo helo tanam lado,
Dibalah daun bintungan,
Surang lareh Caniago,
Nan surang ninie’ Katoemanggoeängan.

Dibalah balah diladuangkan,
Baséra’ séra’ daun kacang,
Surang ninie’ Katoemanggoeangan,
Nan surang ninie’ Parapatiah Sabatang.

Sinan diagiah paruntuangan, untuăng salarèh Caniago, alah diturui’ jalan Payo, tajun, tajun ka Pauah, ka Pampangan, lalu ka Cupa’, ka Binuang, lalu ka Sintuah, Lubua’ Aluang, lalu ka Tóboh Pakandangan. Lulito mingkin bungkuak juo, antah babalun antah tida’ ; hati basarang mabuak juo, antah babalie’ antah tida’. Untuăng salarèh Caniago, lalu ka Banda nan Sapuluah, lalu ka Bayang ka Tarusan, ka Sulido ka Batang Kapèh, larèhnyö juo Caniago, lalu ka Kambang ka Palangai, larèhnyo juo Caniago, lalu ka Rantau Sungai Pagu. Hilie sarantau Sungai Pagu, tataga’ disimpang jalan, hari badarò’ patang juo, lah tampa’ urang saurang, ana’ rang ranah Sungai Pagu, sambie batanyo inyo disanan :

O, datoek urang saurang !
Dari mano turun bajalan, mangko badan sampai kamari ?
Usah dibunikan pado hambo, antah lai kari’ pado hambo, antah lai sana’ sudaro, antah lai kaun kaluargo, antah lai jalan ninie’, antah lai jalan mama’, hambo patui’ patui’ jo kalaka, balun patui’ bajalan jauah, balun patui’ diri tabuang, usah dibunikan pado hambo, katokan bana nan di hati !

Manjawab Parapatiah Sabatang :
ko’ itu nan ditanyökan, buliah hambo kaba baritökan, buliah hambo aga’ hambo agiahkan.

Hambo urang darè’ Minang Kabau, hambo turun dari Cinangkie’, Cinangkie’ nan pangka tanah. Tahanta’ padang karimbo, ta’ bantieng baléga lai.

Lalu bakato urang nan tun ;
marilah pai jo hambo !”

– “Ko’ itu kato sudaro, ba’alah hambo kapai, bakain sabanang tida’, jo apo janjang rang ditingkè’, jo apo rumah rang ditampuah ?

“Ko’ ba’itu janyo datoea’, nantikan hambo disiko, na’ hambo japui’kan pakaian sapataga’, bajanji kito disiko.

Babalie’ inyo urang nantun, lah lake’ kain jo baju, lah lalu masu’ ka kampuang, lah lalu naie’ kaatèh rumah. Namun samalam malam itu, tida’ rintangan lalo’ tidua habih bincangan jo barito.

Saangke’ samaso kini, ko’ sase’ kito kasanan, laloe ka Banda nan Sapuluah, lalu karantau Sungai Pagu, kò’ tumbuah soal siase’, jangan gugui’ mambaritokan, usah kupuă babarito, katokan juo urang Cinangkie’. Tabi’lah kaba jo barito.

Saangke’ samoesin itu, dalam Ula’ Tanjuang Medan, dalam ranah Kötö tuo, ana’ Toeankoe Radjö Toeo, ana’ Toean Poeti Lindoeang Boelan, sajöli ba’ ana balam, sikua jantan sikua batino, surang banamo Gairoellah, galanyo Soetan Manangkerang, paménan mato dè’ ajahnyó, kapayuang panji rang di kórong, kasumara’ rumah nan gadang. Rumahnyo Surambi Atjeh, Atjeh surambi Minang-Kabau, sasayui’ mato de’ mamandang, salapèh-lapèh de’ mahimbau. Anjuang péra’ anjuǎng aso-aso, kaduo anjuang rumah gadang, katigö anjuang kamuliaan, kaampè’ anjuang kaamasan.

Bubuǎngan saponggo’ intan, suyuă’nyo ula mangiang, hato’nyo samie’ parabuang kaco, tuturan labah mangirò’ paran gadang Maharadjo Kayo, paran kacie’ Maharadjo Lélo, tiang tangah Poeti bakoeroeing, di tapi Radjo Babandieng, sitindieh Mahula’ Gérang, pintunyo sipisau-pisau hanyui’, bacanggai bakuku halang, pintu balamba kain kuniang: ko’ janjang bimba tataga’, ana’ janjang péra’ bahélo, tapa’an kangsö balarie.

Sadah Linggam namo tanahnyó, kumkuman namo rumputnyo, banda aie candai takambang, bawah rumah gajah bajoang, sandi rumah karang tambago, halaman camin talayang. Rangkieng tujuah baliri’, kapue’ katjie’ tida’ dibilang, makanan pakiěh di Musaji’, makanan urang dagang lalu.

Karambié lindoeang jo langi’, parapati linduang jó bulan, kò’ iti’ tanang jo muaro, kudo mahitam di bancah, bakambieng putiah dilèrèng, jawi kabau tayo’ jo padang, urang dangan sakare’ kötö kawan badagun tangah roemah, ameh bacamat di rumahnyo, kain bakóyan di halaman, tida’ nan kurang kapadonyo.

Antah ko’ kuran jo kuranji,
Bamban di rimbo dibaonyo,
Antah ko’ bulan ojó matari,
Gambaran ado ditaruăhnyö.

Bersambung …

*marjafri – founder Komunitas Anak Nagari Sawahlunto

TINGGALKAN KOMENTAR

Silakan masukkan komentar anda!
Silakan masukkan nama Anda di sini

iklan

iklan

Latest